Julian Tuwim (1894-1953) – jeden z najsłynniejszych polskich poetów dwudziestolecia międzywojennego, autor tekstów piosenek, satyryk i tłumacz. Do historii trwale wpisała się jego aktywność w grupie poetyckiej „Skamandryci”, a także w kabarecie literackim „Pod Picadorem”.
Krótki życiorys Juliana Tuwima
Przyszły poeta urodził się 13 września 1894 roku w ścisłym centrum przemysłowej Łodzi. Jego rodzina wywodziła się z mniejszości żydowskiej, jednak na skutek asymilacji dołączyła do łódzkiego mieszczaństwa. Rodzinne miasto na trwale zapisało się w umysłowości Tuwima i w przyszłości niejednokrotnie ówczesne motywy przejawiały się w wierszach artysty (m.in. w słynnym poemacie „Kwiaty polskie”).
W roku 1913, w wieku dziewiętnastu lat Tuwim zadebiutował pierwszym wierszem wydrukowanym w bardzo popularnym dzienniku „Kurierze Warszawskim”. Trzy lata później poeta przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął studia na dwóch kierunkach, jednak żadnego z nich nie ukończył, poświęcając się pracy artystycznej. W tym samym roku wpisał się do historii jako współzałożyciel (jeszcze wówczas nieformalnej) grupy literackiej „Skamander”. To właśnie dzięki działalności w tej formacji Tuwim zyskał popularność i już na stałe dołączył do panteonu wybitnych polskich poetów. Wkrótce wśród skamandrytów uformowała się dominująca piątka artystów; byli to – poza Tuwimem – Jarosław Iwaszkiewicz, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński i Jan Lechoń.
29 listopada 1918 roku, „chwilę” po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i narodzinach II Rzeczypospolitej skamandryci otworzyli w Warszawie słynną kawiarnię poetów „Pod Picadorem”, gdzie realizowali występy artystyczne oraz odczyty. To miejsce – podobnie jak słynny stolik skamandrytów na półpiętrze w modnej stołecznej kawiarni „Mała Ziemiańska” – stanowiły główne ośrodki polskiej poezji w całym okresie dwudziestolecia wojennego i symbolizowały zupełnie nową epokę w artystycznej historii naszego kraju. Sam Tuwim szybko stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych i popularnych poetów krajowych. Ikoniczne stały się wizerunki łódzkiego poety (jak choćby ten namalowany przez Witkacego), jak i słynne znamię – tzw. „myszka”, którą miał na lewym policzku.
Wojna i lata powojenne
Kres okresowi wielkiej popularności Tuwima i skamandrytów przyniósł wybuch II wojny światowej. Tuwim – jako obywatel Polski o korzeniach żydowskich, a więc szczególnie narażony na zagładę – zmuszony był do ucieczki przed bestialską niemiecką okupacją i wraz z częścią przyjaciół literatów emigrował do krajów zachodnich. Wpierw osiedlił się w Paryżu, potem w Rio de Janeiro, by finalnie zamieszkać na parę lat w Nowym Jorku.
W czerwcu 1946 – rok po zakończeniu wojny – Tuwim powrócił z emigracji do nowej, komunistycznej Polski. W przeciwieństwie do wielu innych artystów zyskał sobie sympatię – wręcz uwielbienie – nowych władz, które otaczały go czcią i traktowały jako naczelnego poetę kraju. W okresie tym literat zaangażował się w budowanie nowej rzeczywistości Polski Ludowej. W życiu prywatnym Julian Tuwim – wraz z żoną Stefanią (poznaną jeszcze w czasach łódzkich) – adoptowali wówczas z domu dziecka córkę Ewę.
Julian Tuwim zmarł dzień po świętach Bożego Narodzenia roku 1953, podczas pobytu w pensjonacie w Zakopanem. Przyczyną zgonu był atak serca. Został pochowany na wojskowych Powązkach w Warszawie.
Tuwim przeszedł do historii jako jeden z najwybitniejszych polskich poetów nie tylko dwudziestolecia międzywojennego, ale i całego wieku XX w polskiej literaturze. Zachwycał publiczność inteligentnymi, wyrafinowanymi wierszami opartymi częstokroć na złożonej grze słów i mistrzowskim operowaniu językiem polskim. Zyskał sobie również uznanie najmłodszych odbiorców jako autor niezwykle popularnych – po dziś dzień – wierszyków dla dzieci (m.in. „Pan Hilary”, „Lokomotywa” czy „Słoń Trąbalski”).
fot. Władysław Miernicki – Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna
